در سال‌های اخیر خرید اسید هیومیک بحران تامین مواد غذایی کافی سبب شده است که بسیاری از فعالان در این زمینه دست به کار شده و با استفاده از استراتژی‌های افزایش عملکرد در واحد سطح به قیمت خطراتی که برای سلامتی موجودات زنده و چرخه طبیعت و انسان‌ها با مصرف بی رویه کودهای کشاورزی شیمیایی ایجاد می‌شود، این مهم را مرتفع سازند.
علاوه بر این با استفاده بی رویه و بیشتر از حد توانِ سطح زیر کشت مجبور به جبران خسارت‌های وارده با استفاده از درآمدهای حاصل شده از افزایش محصول با دو چندان کردن مصرف کود خواهیم بود. از این رو ایجاد یک برنامه برای مصرف صحیح کودهای پرمصرف باید همواره جز دستور کار کشاورزان قرار گیرد.
کودهای پر مصرف کشاورزی و مزایا و معایب آن‌ها
برخی از کودها با توجه به سهولت و در دسترس بودن بیشتر از سایر کودها مورد استفاده قرار میگیرند. به طور کلی تمامی گیاهان به سه عنصر مهم نیروژن، پتاسیم و فسفر برای رشد مناسب خود احتیاج دارند. که باید این عناصر از طریق خاک یا کود در اختیار آن‌ها قرار بگیرد. در ادامه برخی از پر استفاده‌ترین کودها را با شما به اشتراک خواهیم گذاشت:
کودهای نیتروژن دار یا ازته: این کود که در اصطلاح به آن‌ها کود سفید هم گفته می‌شود، حاوی عنصر نیروژن N به صورت نیرات هستند، که بسیار برای گیاهان ضروری بوده و موجب رشد سریع طیف وسیعی از گیاهان خواهد شد، که بخاطر خاصیت انحلالی که دارد سریعا در خاک جذب می‌شود.
نیروژن جز پرمصرف ترین کودهای کشاورزی است، و به شکل اوره و سولفات ِ آمونیوم موجود است.
کودهای فسفاته: کودهای فسفات دار که به اصطلاح کود سیاه نامیده می‌شوند، در دسته دومین کودهای پرمصرف قرار دارند و ترکیبات آن برای رشد ریشه و مقاوم کردن گیاه دربرابر تنش‌های محیطی ضروری است و به شکل‌های دی آمونیوم فسفات، منو آمونیوم فسفات، سوپر فسفات تریبل، سوپر فسفات ساده موجود است.
کودهای پتاس بالا: کودهای با پتاسیم بالا کودهایی هستند که حاوی عنصر P بوده و در افزایش رشد کلی گیاه و اندازه و کیفیت محصولات استفاده می‌گردد. این کودها در اشکال مختلفی موجود هستند. از جمله عناصر ارزشمند موجود در کودهای پتاسیم٬ پتاسیم کلرید و پتاسیم نیترات هستند.
همانطور که در بالا اشاره شد، تمامی این کودها برای رشد گیاهان بسیار موثر هستند اما مصرف بی رویه با این تفکر که میزان تولید را افزایش می‌دهند، موجب خسارات جبران ناپذیری می‌گردد. مانند:
- ورود بی رویه عناصر سمی، به همراه کود به زنجیره غذایی
- افزایش مسمومیت‌ها و بیماری‌های مانند: سرطان‌ها و ناهنجاری‌های ژنتیکی و نسلی و ابتلا به بیماری پارکینسون (لرزش در وضعیت استراحت)
- نابودی منابع محیطی برای نسل‌های بعد
- آلودگی‌های زیستی و آب‌های زیر زمینی
- در برخی از گونه‌های کشاورزی، کم‌شدن تولید به سبب گیاه سوزی و ترکیدگی پوستی محصولات
- تغییر PH خاک
- نابودی خاک و باکتری‌ها و موجودات خاکزی مفید
- افزایش برخی آفات مانند: شیوع آتشک گلابی در باغ‌های گلابی و نماتد در مزارع چای
نحوه مدیریت مصرف کودها
آخرین تحقیق به دست آمده از چندین استان نشان میدهد که میزان ۵/۸۶ درصد از کودهای مصرفی کشاورزان را کودهای نیتروژنه و سوپر فسفات تریبل تشکیل میدهد که نه تنها کارایی این دو کود بر اثر سوء مدیریت مصرف پایین است، بلکه باعث تجمع نیترات، کادمیوم در محصولات کشاورزی می‌شود، که کاملا مغایر با کشاورزی پایدار و سلامتی جامعه خواهد بود.
از این رو طرح برنامه‌ای برای استفاده صحیح و تثبیت کودهای کشاورزی شیمیایی، به خصوص اوره و فسفات می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد، که استفاده از راهکار‌های ارائه شده زیر می‌تواند بسیار کمک کننده باشد:
- از مصرف فسفات در خاک‌ها به غیر از خاک‌هایی که در آزمایش خاک کمبود فسفات را نشان داده‌اند، تا حد امکان استفاده نشود.
- به منظور بهبود مصرف کودهای شیمیایی، نوع کود مصرفی٬ زمان مصرف و میزان مصرف هر وعده را باید مورد توجه قرار دهید.
- برخی از کودها دارای حلالیت زیادی در آب هستند، لذا باران‌های شدید در فصل رشد و یا آبیاری‌های سنگین موجب آبشویی کود و نیز هدر رفت کود مصرف شده می‌شود. و در نتیجه آن تکرار کود دهی و تضعیف خاک خواهد بود. که نه تنها موجب از دست رفتن پول و زمان می‌شود، بلکه استفاده چند باره موجب خالی شدن خاک خواهد شد. به همین منظور باید کود دهی این نوع عناصر در هوای صاف و بدون آبیاری‌های سنگین و یا به شکل چال کود انجام شود.
- برخی از اشکال کودهای نیتروژن دار دارای آب شویی زیادی هستند که توصیه می‌شود، برای تغذیه گیاه با نیتروژن از سولفات آمونیوم به صورت چند مرحله‌ای در هر مرحله (یک سوم مرحله پنجه دهی)، (یک سوم مرحله ساقه دهی)، (یک سوم قبل از گلدهی) استفاده شود.
- برای مصرف بهینه کود بهتر است از کودهایی که حاوی سه عنصر با درصدهای مختلف در کنار هم هستند، یا به اصطلاح کود کامل با توجه به نتیجه آزمایش خاک استفاده شود.
- از یک برنامه آبیاری مناسب با فهم کلی از توپوگرافی و ترکیب خاک منطقه و با توجه به نیاز گیاه برای بی‌خطر کردن کودهای اضافی سطح خاک استفاده کنید.
- برنامه ریزی دقیقی برای میزان کود دهی برای اهداف واقعی برداشت محصول داشته باشید.
- از کودهای دوستدار محیط زیست مانند: کودهای زیستی و کودهای ارگانیک استفاده شود.
استفاده از فناوری نانو در بهینه سازی مصرف کود
به عبارتی فناوری نانو در این زمینه کشاورزان را به استفاده از نانو کودها به جای استفاده زیاد از کودهای شیمیایی به منظور افزایش راندمان جذب عناصر غذایی توسط گیاه و کاهش آلودگی های زیست محیطی تشویق می‌کند. که استفاده از این نوع کود در روند کنترل مصرف کود با جذب تدریجی مواد مغذی در فصل رشد به کاهش کود دهی کمک کرده و از بروز پدیده مردابی شدن آب‌های ساکن و آشامیدنی جلوگیری می‌کند. امروزه استفاده از نانو کودها در این زمینه بسیار مورد توجه قرار گرفته است و همچنان در حال پیشرفت است.
برای خرید بهترین کودهای شیمیایی از لینک زیر بازدید بفرمایید:
مزایای بهینه سازی و مدیریت مصرف کود
• با بهبود مدیریت کود افزایش ۲۰ درصدی کیفیت محصولات را شاهد خواهیم بود.
• بسیاری از اختلالات و بیماری‌ها مانند ریزش مو، بی حوصلگی، سرطان‌ها، پوکی استخوان و… که تحت تاثیر تغذیه نامتعادل محصولات کشاورزیِ مصرفی است، با مدیریت مصرف کود، به نسبت زیادی قابل پیشگیری هستند.
• بسیاری از هزینه‌های مصرف بیش از اندازه کاهش یافته و همچنین موجب کاهش هزینه‌های بهبود خاک و تامین آب زیرزمینی می‌گردد.
• استفاده درست و به موقع از کود باعث افزایش عملکرد گیاه به واسطه وضعیت تغذیه ای مطلوب گشته و خواص انبارداری محصولات را نیز افزایش خواهد داد.
- ۰۰/۰۱/۲۳